Fumonisin toksinleri, küf mikroorganizmaları tarafından üretilen zehirleyici mikotoksinler içinde en son keşfedilenler arasındadır. Fusarium türünden küfler tarafından üretilmektedir. Bu küfler en fazla mısır bitkisinde bulunmakta ve mısırın hasadı sırasında doğaya yayılmaktadır. Kendi içinde B1, B2 ve B3 türleri olan fumonisin toksinlerinden doğada en fazla rastlanılanı fumonisin B1’dir.
Hayvanlar üzerinde yapılan testlerde fumonisin, atlarda beyin hasarları yarattığı, domuzlarda akciğer ödemine, farelerde ise karaciğer kanserine neden olduğu saptanmıştır. Tam olarak teşhis edilmese de bu toksinin insan sağlığı açısından da tehlikeli olduğu sanılmaktadır. Bugün kadar Çin’in bir kısım bölgelerinde karaciğer kanserine neden olduğu, Güney Afrika’da da gırtlak kanseri olaylarına rastlandığı bilinmektedir. Bu yüzden Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı tarafından fumonisin maddesinin insanlar üzerinde potansiyel kanser riski taşıdığı kabul edilmiş ve kanserojen maddeler listesine alınmıştır.
Fumonisin B1, normal yiyecek hazırlama süreçlerinin çoğuna dayanıklı olan bir zehirdir. Suda ve birçok polar solventte çözünmektedir. Fumonisinler ile bulaşmış gıdalar ve hayvan yemleri için henüz bilinen bir dezenfeksiyon yöntemi yoktur.
Öğütme işlemi ve amonyak uygulanması ile fumonisin seviyesi bir miktar düşmektedir.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yayınlanan Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliği eklerinde, fumonisinler için izin verilen sınır değerleri gösterilmiştir. Buna göre,
f
umonisin toplam (B1+B2) değerleri μg/kg olarak şu şekildedir:
İşlenmemiş mısırda 4000
Doğrudan tüketimine sunulan mısır ve mısır bazlı ürünlerde 1000
Mısır bazlı kahvaltılık tahıllarda çerezlerde 800
İşlenmiş mısır bazlı bebek ve küçük çocuk ek gıdalarında 200
500 mikrondan büyük eleklerden geçirilerek üretilen mısır ürünlerinde 1400
500 mikrondan küçük eleklerden geçirilerek üretilen mısır ürünlerinde 2000
Gelişmiş laboratuvarlarda mikotoksin analizleri kapsamında HPLC ve LC-MS/MS yöntemlerinden biri uygulanarak fumonisin (B1+B2) tayinine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar sırasında, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar esas alınmaktadır.
t