Bitkisel gelişmeyi düzenleyici maddeler, bitkilerin büyümesinde bir veya daha fazla fizyolojik olayı kontrol eden veya düzenleyen, doğal ya da sentetik organik bileşiklerdir.
Bitkilerin gelişmesi için güneş ışığına ve havadaki karbondiokside, toprağın ise mineral, besin maddeleri ve suya ihtiyacı bulunmaktadır.
Bitkilerin büyüme ve gelişmelerini düzenleyen temel faktörler kimyasal özelliktedir. Bitkilerin gelişmesini düzenleyen maddelerin bir kısmı bitkiler tarafından oluşturulmakta, bir kısmı da bitkiye dışarıdan verilmektedir. Bitkilerin kendi bünyelerinde ürettikleri ve büyümelerini sağlayan fizyolojik olayları düzenleyen bu maddelere bitki hormonları denmektedir. Bitkilere dışarıdan verilen maddeler ise, bitkilerin gelişimini tek başlarına veya diğer maddeler ile birlikte etkileyen organik maddelerdir.
Aslında bitki hormonlarını, sadece teşvik edici kimyasallar olarak değil, kimyasal düzenleyiciler olarak tanımlamak daha doğrudur. Çünkü bu hormonlar, bitkilerin farklı dokularında farklı tepkiler verebilir ya da aynı dokunun farklı gelişim aşamalarında etkili olabilirler. Bu arada bitki hormonların bir kısmı bitki büyümesini desteklerken, bir kısmı bitki büyümesini engelleyici hormonlardır.
Bugün tarım ürünlerinin çimlenmesinden hasadına kadar ve hasat sonrası korunmasına kadar bitkinin büyüme gücünü ve gelişmesini etkilemek için bitkisel gelişmeyi düzenleyici maddeler yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu maddelerin verim konusundaki etkileri genelde dolaylı şekilde olmaktadır.
Bitkilere bitkisel gelişmeyi düzenleyici maddeler dışarıdan verilirken, amaca uygun kimyasal bileşiğin seçilmesi, uygun konsantrasyonda kullanılması ve uygulama zamanına doğru karar verilmesi, beklenen etkinin elde edilmesi için oldukça önemlidir.
Laboratuvarlarda, kimyasal testler kapsamında bitkisel gelişmeyi düzenleyici tayini de yapılmaktadır. Bu çalışmalarda genelde gaz kromatografisi (GC) yöntemi kullanılmaktadır. Gaz kromatografisi yöntemi, kimya alanında gazların ve uçucu maddelerin analizleri ve ayrılmasında kullanılan bir yöntemdir. En yaygın kullanım alanı kantitatif analizlerdir. Bu analizler sırasında yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından çıkarılan standartlar da esas alınmaktadır.